Luận văn thạc sĩ về Niêm yết của các ngân hàng Thương Mại cổ phần trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Page 5



DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU

Chương 1
Hình 1.1 Sơ đồ cơ cấu của thị trường chứng khốn 9
Bảng 1.1 Tình hình niêm yết cổ phiếu tại TTGDCK TP.HCM 17
Bảng 1.2 Số đợt niêm yết trái phiếu tại TTGDCK TP.HCM 17
Bảng 1.3 Giá trị niêm yết trái phiếu tại TTGDCK TP.HCM 17
Bảng 1.4 Chỉ số VN – Index 18
Hình 1.2 Thị trường cổ phiếu niêm yết tại TTGDCK TP.HCM 18
Hình 1.3 Thị trường cổ phiếu niêm yết tại TTGDCK Hà Nội 19
Hình 1.4 Vốn hố thị trường chứng khốn Việt Nam 20
Chương 3
Bảng 3.1 Số lượng các NHTM Việt Nam tư 1991-2000 35
Bảng 3.2 Các NHTMCP của Việt Nam hiện nay 35
Bảng 3.3 Mạng lưới của 10 NHTMCP có quy mơ VĐL trên 1.000
tỷ đồng
38
Bảng 3.4 Quy mơ vốn điều lệ của các NHTMCP 38
Hình 3.1 Biểu đồ huy động tại Hà Nội 41
Bảng 3.5 Tình hình huy động của các nhóm ngân hàng tại TP.HCM
năm 2005
41
Bảng 3.6 Tình hình cho vay của các nhóm ngân hàng tại TP.HCM
năm 2005
42
Hình 3.2 Thị phần cho vay của các NHTM Việt Nam đến
30/06/2007
42
Bảng 3.7
Tổng tài sản và lợi nhuận trước thuế của 11 NHTMCP lớn
tại Việt Nam
43
Bảng 3.8
Lợi nhuận 6 tháng đầu năm 2007 của một số NHTMCP
lớn hiện nay
43

Page 6



TỪ VIẾT TẮT

ABBANK: Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình

ACB: Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu
Agribank: Ngân hàng Nơng nghiệp và Phát triển nơng thơn Việt Nam

AMC: Cơng ty Quản lý nợ và Khai thác tài sản
ANZ: Ngân hàng Úc và Newziland
BIDV: Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam
BKS: Ban kiểm sốt
CAR: Hệ số an tồn vốn
ĐHĐCĐ: Đại hội đồng cổ đơng
Eximbank: Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập Khẩu Việt Nam
GATS: Hệ thống Hiệp định chung về quan thuế và thương mại

Habubank: Ngân hàng thương mại cổ phần Nhà Hà Nội
HaSTC: Trung tâm giao dịch chứng khốn Hà Nội
HĐQT: Hội đồng Quản trị
HoSTC: Trung tâm giao dịch chứng khốn Thành phố Hồ Chí Minh
Incombank: Ngân hàng Cơng thương Việt Nam
OTC: Thị trường phi tập trung
NHLD: Ngân hàng liên doanh
NHNN: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
NHTM: Ngân hàng thương mại
NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần
NHTMNN: Ngân hàng thương mại nhà nước
NHTW: Ngân hàng trung ương

Page 7



Sacombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín
SGDCK: Sở Giao dịch chứng khốn
Techcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương
TTCK: Thị trường chứng khốn
TTGDCK: Trung tâm giao dịch chứng khốn
TCTD: Tổ chức tín dụng
TTGDCK TP.HCM: Trung tâm giao dịch chứng khốn Thành phố Hồ Chí
Minh.
TTGDCK Hà Nội: Trung tâm giao dịch chứng khốn Hà Nội,
UBCKNN: Uỷ ban chứng khốn nhà nước
VĐL: Vốn điều lệ
Vietcombank: Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam
VPBANK: Ngân hàng thương mại cổ phần các doanh nghiệp ngồi quốc doanh
VNĐ: Việt Nam đồng
WB: Ngân hàng Thế giới
WTO: Tổ chức thương mại Thế giới











Page 8



LỜI NĨI ĐẦU
I. Tính cấp thiết của đề tài
Cạnh tranh là quy luật kinh tế khách quan, tồn tại trong nền kinh tế thị trường.
Cạnh tranh đã tạo nên sức sống mãnh liệt của cơ chế thị trường. Chính vì vậy, cạnh
tranh trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng cũng là một tất yếu khi chúng ta chủ trương
phát triển nền kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Vấn đền cạnh tranh trong
lĩnh vực ngân hàng trở nên nóng hổi khi Việt Nam chính thức gia nhập WTO và chính
thức thực hiện các cam kết mở cữa thị trường tài chính ngân hàng từ ngày 01/04/2007.
Đứng trước áp lực cạnh tranh mạnh mẽ và nhiều phía như vậy, trong khi năng lực tài
chính của các ngân hàng thương mại Việt Nam nhỏ bé, yếu ớt, năng lực cạnh tranh
thấp, nên các ngân hàng Việt Nam sẽ khó đứng vững và phát triển trong thời kỳ hội
nhập nếu khơng có chi
ến lược phát triển phù hợp.
Do vậy, làm thế nào để nhanh chóng nâng cao năng lực tài chính, năng lực
cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung và các ngân hàng
thương mại cổ phần nói riêng, là một đòi hỏi cấp thiết khơng chỉ ở các cấp quản trị
điều hành ngân hàng mà còn ở các nhà hoạch định chiến lược phát triển tài chính quốc
gia để duy trì và phát triển ngân hàng thương mại Việt Nam trong cuộc chiến cạnh
tranh khơng cân sứ
c với các tập đồn tài chính nước ngồi đang đầu tư mạnh mẽ vào
Việt Nam.
Nhận thức sâu sắc vấn đề làm thế nào để tồn tại và phát triển, các ngân
hàng thương mại cổ phần Việt Nam đã chủ động giải bài tốn hội nhập bằng
cách nâng cao tiềm lực tài chính, đầu tư mạnh mẽ vào cơng nghệ ngân hàng để
nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, tiến trình tăng năng lực tài chính củ
a
các ngân hàng thương mại cổ phần theo cách truyền thống diễn ra chậm chạp
trong khi tiến trình mở cữa thị trường tài chính ngân hàng đã diễn ra và áp lực
cạnh tranh mỗi ngày một lớn. Do vậy, để tăng nhanh năng lực tài chính của các
ngân hàng thương mại cổ phần vấn đề niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng
khốn phải được quan tâm hàng đầu vì tính ưu việt của huy động vốn qua thị


Page 9



trường chứng khốn. Chính vì vậy, niêm yết trên thị trường chứng khốn của
các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam là phương cách tốt nhất để nâng
cao năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần.
II. Tình hình nghiên cứu
Trong những năm gần đây, ở Việt Nam, vấn đề niêm yết của các ngân hàng
thương mại cổ phần trên thị trường chứng khốn đã thu hút đơng đảo các nhà khoa
học ở các lĩnh vực kinh tế, pháp luật, các nhà quản lý ngân hàng tham gia nghiên cứu,
bàn thảo. Nhiều bài viết nghiên cứu về vấn đề này tiếp cận ở những phạm vi và giác
độ khác nhau đã đề cập khá nhiều về việc niêm yết củ
a các ngân hàng thương mại cổ
phần trên thị trường chứng khốn, tuy nhiên chưa có một cơng trình khoa học nào
nghiên cứu cụ thể, chi tiết và có hệ thống về vấn đề này.
Chính vì vậy, chúng tơi đã lựa chọn đề tài ‘NIÊM YẾT CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM’
làm đề tài nghiên cứu và tập trung đi sâu vào nghiên cứu các vấn đề như thực trạng
hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần và thị trường chứng khốn Việt
Nam; tình hình niêm yết trên cơ sở nghiên cứu một cách hệ thống cơ sở lý luận, khái
niệm, chức năng, nội dung hoạt động của ngân hàng thương mại và thị trường chứng
khốn để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương
mại cổ phần trên thị trường chứng khốn, qua đó làm động lực thúc đẩy các ngân hàng
thương mại cổ phần khác niêm yết trên thị tr
ường chứng khốn, đẩy nhanh việc nâng
cao năng lực tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam.
III. Mục đích của luận văn
Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về ngân hàng thương mại,
ngân hàng thương mại cổ phần và thị trường chứng khốn, luận văn nghiên cứu một
cách tồn diện về thực trạng hoạt động của ngân hàng thương mại cổ ph
ần và thị
trường chứng khốn Việt Nam để làm sáng tỏ cơ sở thực tiễn cho việc niêm yết của
ngân hàng thương mại cổ phần trên thị trường chứng khốn và các giải pháp để nâng

Page 10



cao hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần trên thị trường chứng
khốn. Cụ thể là:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về ngân hàng thương mại và thị trường
chứng khốn, vai trò của ngân hàng thương mại và thị trường chứng khốn trong nền
kinh tế thị trường;
- Nghiên cứu khái qt thực trạng hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ
phần và thị trường ch
ứng khốn Việt Nam, tình hình niêm yết và nghiên cứu sự điều
chỉnh của pháp luật đối với hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần và thị
trường chứng khốn hiện nay;
- Trên cơ sở nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn hoạt động ngân hàng
thương mại cổ phần, thị trường chứng khốn để khẳng định nhu cầu và các phương
hướng đẩy m
ạnh việc niêm yết các ngân hàng thương mại cổ phần trên thị trường
chứng khốn Việt Nam.
IV. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn này tiếp cận nghiên cứu vấn đề ngân hàng thương mại cổ phần và thị
trường chứng khốn dưới giác độ khoa học kinh tế. Vì vậy, phạm vi nghiên cứu của
Luận văn là những vấn đề lý luận và thực tiễn của hoạt động ngân hàng thương mại c
ổ
phần và thị trường chứng khốn Việt Nam; chủ yếu tập trung nghiên cứu thực tiễn
hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần, lịch sử hình thành và phương hướng
đẩy mạnh việc niêm yết của các Ngân hàng thương mại cổ phần ở Việt Nam.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở vận dụng những kiến thức về
Ngân hàng
thương mại và thị trường chứng khốn, đường lối, quan điểm, định hướng phát triển
thị trường chứng khốn và tái cơ cấu hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần Việt
Nam, bởi vậy:
- Đặt vấn đề nghiên cứu Ngân hàng thương mại cổ phần khơng tách rời chức
năng, vai trò của ngân hàng thương mại và thị trường chứng khốn đặc biệt là khung

Page 11



pháp lý tài chính ngân hàng trong điều kiện kinh tế thị trường.
- Từ phương pháp tiếp cận hệ thống, cách giải quyết vấn đề trong Luận văn
tn theo một logic, trật tự nhất định: Nghiên cứu cơ sở lý luận, tìm hiểu, phân tích,
đánh giá thực trạng hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần, chỉ ra nhu cầu niêm
yết trên thị trường chứng khốn, từ đó xác định phương hướ
ng, biện pháp thúc đẩy
niêm yết của các ngân hàng thương mại cổ phần.
- Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong q trình thực hiện Luận
văn là: Phương pháp hệ thống, phân tích, tổng hợp; phương pháp so sánh đối chiếu
lịch sử và phương pháp thống kê để làm sáng tỏ các căn cứ, cơ sở khoa học của vấn đề
nghiên cứu.
VI. Bố cục của Luận văn
Ngồi phần m
ở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của Luận
văn được kết cấu gồm 4 chương:
- Chương 1: Tổng quan về ngân hàng thương mại và thị trường chứng khốn
- Chương 2: Vấn đề niêm yết chứng khốn
- Chương 3: Thực trạng hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam
hiện nay
- Chương 4: Các giải pháp đẩy mạnh sự niêm yết trên TTCK củ
a các ngân hàng
thương mại cổ phần Việt Nam







Page 12



Chương I
TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHỐN
1.1 Tổng quan về ngân hàng thương mại
1.1.1 Khái niệm
Ngân hàng thương mại (NHTM) là một định chế tài chính trung gian, đóng vai
trò quan trọng trong việc khai thơng nguồn vốn tiết kiệm đáp ứng nhu cầu đầu tư của
các chủ thể trong nền kinh tế, đồng thời nó cũng giữ vai trò quan trọng trong việc đảm
bảo cho nền kinh tế vận hành nhịp nhàng hữu hiệu.
Theo Đạo luật ngân hàng của Cộng hòa Pháp 1941: “Ngân hàng thương m
ại là
những cơ sở mà nghề nghiệp thường xun là nhận tiền bạc của cơng chúng dưới hình
thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác, và sử dụng nguồn lực đó cho chính họ
trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính”.
Theo Luật TCTD ngày 12/12/1997: “Ngân hàng thương mại là một loại hình
TCTD được thực hiện tồn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động khác có liên quan”.
Nghị định 49/2000/NĐ-CP ngày 12/9/2000 làm rõ: “Ngân hàng thương m
ại là ngân
hàng được thực hiện tồn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có
liên quan vì mục tiêu lợi nhuận, góp phần thực hiện các mục tiêu kinh tế của nhà nước”.
Qua các khái niệm trên chúng ta có thể rút một số đặc trưng của NHTM như sau:
- NHTM là một loại hình doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh chính là kinh
doanh tiền tệ, hoạt động vì mục tiêu lợi nhuận. NHTM là một pháp nhân độc lập, tổ
chức bộ máy khá chặt chẽ, bình
đẳng với các doanh nghiệp khác trong quan hệ kinh tế
và thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà nước theo quy định của pháp luật.
- NHTM là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt. Tính “đặc biệt” NHTM thể hiện
các mặt sau: Lĩnh vực hoạt động kinh doanh của NHTM là tiền tệ, tín dụng và dịch vụ
ngân hàng là lĩnh vực đặc biệt vì nó liên quan trực tiếp đến tất cả các ngành, đến mọi
mặt củ
a đời sống kinh tế xã hội; Mặt khác, lĩnh vực tiền tệ ngân hàng là lĩnh vực cực

Page 13



kỳ nhạy cảm, đòi hỏi ln có sự thận trọng trong việc điều hành hoạt động ngân hàng
để tránh gây thiệt hại cho nền kinh tế xã hội. NHTM là một doanh nghiệp nhưng
nguồn vốn chủ yếu mà ngân hàng sử dụng để kinh doanh là nguồn vốn huy động từ
bên ngồi, vốn tự có của ngân hàng chiếm tỷ trọng rất thấp trong tổng nguồn vốn kinh
doanh; Trong tổng tài sản ngân hàng, tài sản hữu hình chiế
m tỷ trọng thấp, chủ yếu là
tài sản vơ hình; Hoạt động kinh doanh của NHTM chịu sự chi phối rất lớn bởi chính
sách tiền tệ của NHTW. Một NHTM khơng thể mở rộng hoạt động kinh doanh khi
NHTW đang áp dụng chính sách thắt chặt tín dụng, chống lạm phát.
- Ngân hàng thương mại là một trung gian tài chính.




1.1.2 Đặc điểm của ngân hàng thương mại
NHTM là một định chế tài chính trung gian có vị trí quan trọng nh
ất trong việc
khai thơng các nguồn vốn tiết kiệm đáp ứng nhu cầu đầu tư của các chủ thể trong nền
kinh tế, đồng thời nó cũng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo cho nền kinh tế vận
hành nhịp nhàng, hữu hiệu. NHTM hoạt động theo định chế tài chính tổng hợp và là
thành viên chủ yếu tham gia vào hoạt động của thị trường tiền tệ cũng như thị trường
v
ốn. Trong q trình phát triển, NHTM khơng còn chức năng phát hành tiền. Một số
chức năng chính của NHTM hiện nay:
1.1.2.1 Chức năng trung gian tài chính
Chức năng trung gian tài chính của NHTM bao gồm chức năng trung gian tín
dụng và chức năng trung gian thanh tốn cho các doanh nghiệp, cá nhân trong nền kinh
tế.
phiếu, trái phiếu
Thu nhận
tiền gửi, tiết
ki
ệm
phát hành kỳ
Cấp
tín
dụng
Ngân
hàng
Thương
mại
Tổ chức
kinh tế,
Hộ gia
đình,
Cá nhân
Tổ chức
kinh tế,
Hộ gia
đình,
Cá nhân,

Page 14



Chức năng trung gian tín dụng của NHTM là việc ngân hàng làm cầu nối giữa
người có vốn và người có nhu cầu sử dụng vốn, hay nói các khác NHTM đóng vai trò
vừa là chủ thể đi vay, vừa là chủ thể cho vay trong nền kinh tế.
NHTM thực hiện chức năng trung gian thanh tốn khi ngân hàng thực hiện theo
u cầu của khách hàng như trích một khoản tiền trên tài khoản tiền gửi để thanh tốn
tiền hàng hố, dịch vụ hoặc nhập vào một kho
ản tiền gửi của khách hàng từ tiền bán
hàng hố hoặc các khoản thu được khác. Hiện nay, NHTM nắm giữ phần lớn các
khoản chi trả, thanh tốn về hàng hóa và dịch vụ của các doanh nghiệp và một bộ
phận lớn dân cư.
1.1.2.2 Cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính ngân hàng
Các NHTM làm dịch vụ tài chính. Trong q trình thực hiện nghiệp vụ tín dụng và
thanh tốn, NHTM có điều kiện thuận lợi về thơng tin, quan hệ với các doanh nghiệp từ

đó có khả năng làm tư vấn tài chính, đầu tư, và đại lý phát hành cổ phiếu, trái phiếu doanh
nghiệp. NHTM cũng có thể tham gia trực tiếp vào thị trường tiền tệ thơng qua việc mua
bán các loại chứng khốn hoặc đơn thuần làm dịch vụ kinh doanh tiền tệ để thu lợi nhuận.
NHTM cũng sử dụng các nguồn lực để tạo ra sản phẩm dịch vụ ngân hàng mới, thoả
mãn nhu cầu dịch v
ụ ngân hàng của người dân. Hiện nay, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng
rất đa dạng, đáp ứng phần lớn nhu cầu của người dân, doanh nghiệp.
1.1.2.3 Chức năng tạo tiền
Chức năng tạo tiền của NHTM tức là chức năng sáng tạo ra bút tệ góp phần gia tăng
khối tiền tệ cho nền kinh tế, chức năng này là chức năng khá quan trọng của NHTM.
Chức nă
ng tạo tiền được thực hiện thơng qua việc kết hợp chức năng trung gian tín
dụng và trung gian thanh tốn tạo cho NHTM khả năng tạo ra tiền ghi sổ thể hiện trên tài
khoản tiền gửi thanh tốn của khách hàng tại NHTM. Từ một lượng tiền gửi ban đầu, qua
nghiệp vụ cho vay dưới hình thức chuyển khoản, đã làm cho số dư tiền gửi trên tài khoản
tiền gửi trong hệ thống NHTM tăng lên nhi
ều lần.
1.1.3 Phân loại ngân hàng thương mại

Xem chi tiết: Luận văn thạc sĩ về Niêm yết của các ngân hàng Thương Mại cổ phần trên thị trường chứng khoán Việt Nam