Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
• Tỷ trọng của ngành công nghiệp và xây dựng là:
CN
CN
GDP (t)
(t)
GDP(t)
β =
• Tỷ trọng của ngành dịch vụ là:
DV
DV
GDP (t)
(t)
GDP(t)
β =
• Tỷ trọng của ngành phi nông nghiệp là:
NN CN DV
(t) (t) (t)
β = β + β
• Tỷ trọng của ngành sản xuất vật chất là:
SXVC NN CN
(t) (t) (t)
β = β + β
Thì hệ số chuyển dịch k của hai ngành nông nghiệp và phi nông nghiệp
là:
0
NN NN PhiNN PhiNN 1
2 2 2 2
NN PhiNN NN PhiNN
0 0
(t)x (t) (t)x (t )
cos
( (t) (t))x( (t1) (t1))
arccos
β β + β β
θ =
β + β β + β
θ = θ
Góc này bằng 0
0
khi không có sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế và 90
0
khi sự
chuyển đổi cơ cấu là lớn nhất.
0
k
90
θ
=
và độ lệch tỷ trọng nông nghiệp là:
NN NN NN
d (t1) (t)
= β − β
Hệ số chuyển dịch k của hai ngành dịch vụ và sản xuất vật chất là
SV: Ngô Thu Hà
5
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
0
DV DV PhiDV PhiDV
2 2 2 2
DV PhiDV DV PhiDV
0 0
0
(t)x (t1) (t)x (t1)
cos
( (t) (t))x( (t1) (t1))
arccos
k
90
β β +β β
θ =
β +β β + β
θ = θ
θ
=
và độ lệch tỷ trọng dịch vụ và sản xuất vật chất là:
d
DV
=
DV DV
(t1) (t)β −β
2.1.4. Đầu tư tác động đến khoa học và công nghệ.
Trong mỗi thời kỳ, các nước có bước đi khác nhau để đầu tư phát triển
công nghệ. Trong giai đoạn đầu, các nước đang phát triển do có nhiều lao
động và nguyên liệu, thường đầu tư cá loại công nghệ sử dụng nhiều lao động
và nguyên liệu, sau đó giảm dần hàm lượng lao động, nguyên liệu trong sản
xuất sản phẩm và tăng dần hàm lượng vốn thiết bị và tri thức thông qua đầu tư
công nghệ hiện đại hơn và đầu tư đúng mức để phát triển nhân lực. Đến giai
đoạn phát triển, xu hướng đầu tư mạnh vốn thiết bị và gia tăng hàm lượng tri
thức chiếm ưu thế tuyệt đối. Tuy nhiên, quá trình chuyển từ giai đoạn thứ nhất
sang giai đoạn thứ ba cũng là chuyển từ đầu tư ít sang đầu tư lớn, thay đổi cơ
cấu đầu tư. Không có vốn đầu tư đủ lớn sẽ không đảm bảo thành công của
quá trình chuyển đổi và sự phát triển của khoa học công nghệ.
2.2. Trên góc độ vi mô.
Đầu tư quyết định sự ra đời, tồn tại và phát triển của mỗi cơ sở sản xuất.
Chẳng hạn, để tạo dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho sự ra đời của bất kỳ
cơ sở nào đều cần phải xây dựng nhà xưởng, cấu trúc hạ tầng, mua sắm và lắp
đặt máy móc thiết bị, tiến hành các công tác xây dựng cơ bản và thực hiện các
chi phí khác gắn liền với hoạt động trong một chu kỳ của các cơ sở vật chất
kỹ thuật vừa được tạo ra. Các hoạt động này chính là hoạt động đầu tư. Đối
SV: Ngô Thu Hà
6
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
với các cơ sở kinh doanh dịch vụ đang còn tồn tại sau một thời gian hoạt
động, các cơ sở vật chất kỹ thuật của những cơ sở này bị hao mòn, hư hỏng.
Để duy trì được các hoạt động bình thường cần định kỳ tiến hành sửa chữa
lớn hoặc thay đổi các cơ sở vật chất- kỹ thuật và nhu cầu tiêu dùng của nền
sản xuất xã hội, phải mua sắm các trang thiết bị mới thay thế cho những trang
thiết bị đã hư hỏng, lỗi thời, cũng có nghĩa là phải đầu tư.
II. Cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
1. Cơ cấu kinh tế.
1.1. Khái niệm.
Cơ cấu của nền kinh tế quốc dân là tổng thể những mối quan hệ giữa các
bộ phận hợp thành nền kinh tế: các lĩnh vực (sản xuất, phân phối, trao đổi,
tiêu dùng), các ngành kinh tế quốc dân (công nghiệp, nông nghiệp, thương
mại- dịch vụ…), các thành phần kinh tế xã hội (kinh tế nhà nước, tư nhân, cá
thể, tiểu chủ, nước ngoài…), các vùng kinh tế…
Phân tích quá trình phân công lao động xã hội, C.Mác nhấn mạnh: “Cơ
cấu kinh tế của xã hội là toàn bộ những quan hệ sản xuất phù hợp với một quá
trình phát triển nhất định của lực lượng sản xuất vật chất.”; “Do tổ chức quá
trình lao động và phát triển kỹ thuật một cách mạnh mẽ làm đảo lộn toàn bộ
cơ cấu kinh tế của xã hôi”. Mác còn phân tích cơ cấu kinh tế ở cả hai mặt chất
lượng và số lượng, “cơ cấu là một sự phân chia về chất lượng và một tỷ lệ về
số lượng của những quá trình sản xuất xã hội”.
Nói một cách khái quát, có thể hiểu cơ cấu kinh tế là mối quan hệ giữa
các bộ phận hợp thành một tổng thể kinh tế, các bộ phận này có mối liên hệ
hữu cơ, những tác động qua lại cả về số lượng và chất lượng, các quan hệ tỷ
lệ được hình thành trong những điều kiên kinh tế xã hội nhất định, chúng luôn
vận động và hướng vào những mục tiêu cụ thể.
SV: Ngô Thu Hà
7
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
1.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành cơ cấu kinh tế.
Có thể phân chia những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến sự hình thành cơ
cấu của kinh tế quốc dân thành 3 nhóm:
Nhóm thứ nhất, gồm những nhân tố địa lý tự nhiên như tài nguyên
khoáng sản, nguồn nước, năng lượng, đất đai, khí hậu… Thiên nhiên là điều
kiện chung của sản xuất, đồng thời cũng như là những tư liệu sản xuất, tư liệu
tiêu dùng, ảnh hưởng rõ rệt của những nhân tố địa lý tự nhiên đến sự hình
thành cơ cấu kinh tế là tất yếu.
Nhóm thứ hai, là nhóm nhân tố kinh tế- xã hội bên trong đất nước, nó
ảnh hưởng đến cơ cấu kinh tế như cung cầu thị trường, trình độ phát triển lực
lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, trình độ phát triển cua nền kinh tế.
Nhóm thứ ba, là nhóm những nhân tố bên ngoài, đó là quan hệ kinh tế
đối ngoại và phân công lao động quốc tế.
2. Phân loại cơ cấu kinh tế.
2.1. Cơ cấu kinh tế ngành.
Liên hợp quốc đã ban hành “Hướng dẫn phân loại ngành theo tiêu chuẩn
quốc tế đối với toàn bộ các hoạt động kinh tế”, theo đó có thể gộp các ngành
phân thành 3 khu vực, đó là
- Nông nghiệp bao gồm:
+ Nông nghiệp
+ Lâm nghiệp
+ Ngư nghiệp
2.1.2. Công nghiệp.
Công nghiệp là 1 ngành quan trọng của nền kinh tế. Công nghiệp bao
gồm công nghiệp nhẹ và công nghiệp nặng. Trong đó:
SV: Ngô Thu Hà
8
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
- Công nghiệp nhẹ bao gồm: chế biến nông- lâm- thuỷ sản, may mặc, da
giầy, điện tử- tin học, một số sản phẩm cơ khí và hành tiêu dung.
- Công nghiệp nặng bao gồm: Dầu khí, luyện kim, cơ khí chế tạo, hoá
chất cơ bản, phân bón, vật liệu xây dựng…
2.1.3. Thương mại- dịch vụ.
Thương mại- dịch vụ là ngành kinh tế ra đời và phát triển gắn liền với sự
phát triển của ngành kinh tế quốc dân. Nó bao gồm: Thương mại, dịch vụ vận
tải hang hoá, hành khách, dịch vụ bưu chính viễn thông, dịch vụ tài chính tiền
tệ (như tín dụng, bảo hiểm, kiểm toán, chứng khoán…), dịch vụ tư vấn, dịch
vụ kỹ thuật, dịch vụ phục vụ đời sống… Đối với Việt Nam hiện nay, du lịch
đang thực sự trở thành 1 ngành kinh tế mũi nhọn.
Tóm lại, trong quá trình sản xuất, các ngành có mối liên hệ tác động qua
lại, thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển. Mối liên hệ giữa các ngành không chỉ
biểu hiện về mặt định tính mà còn được tính toán thông qua tỷ lệ giữa các
ngành, thường được gọi là cơ cấu ngành. Như vậy, cơ cấu ngành là mối quan
hệ tỷ lệ giữa các ngành trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân, mối quan hệ này
bao hàm cả về số lượng và chất lượng. Chúng thường xuyên biến động và
hướng vào những mục tiêu nhất định. Cơ cấu ngành là bộ phận rất quan trọng
trong cơ cấu kinh tế. Sự biến động của nó có ý nghĩa quyết định đến sự biến
động của nền kinh tế.
2.2. Cơ cấu kinh tế vùng - lãnh thổ.
Cơ cấu kinh tế vùng- lãnh thổ là sự phân công lao động xã hội theo lãnh
thổ trên phạm vi cả nước. Việc xác lập cơ cấu kinh tế vùng- lãnh thổ 1 cách
hợp lý nhằm phân bố các ngành sản xuất trên vùng- lãnh thổ sao cho thích
hợp để triển khai có hiệu quả mọi tiềm năng và lợi thế của từng vùng. Việc bố
trí sản xuất ở mỗi vùng không khép kín mà có sự liên kết các vùng khác có
SV: Ngô Thu Hà
9
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
liên quan để gắn với cơ cấu kinh tế của cả nước. Ở Việt Nam có thê chia ra
các vùng kinh tế như sau:
- Trung du và miền núi Bắc Bộ.
- Đồng bằng Bắc Bộ.
- Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung .
- Tây Nguyên.
- Đông Nam Bộ
- Đồng bằng sông Cửu Long.
2.3. Cơ cấu thành phần kinh tế.
Cơ cấu các thành phần kinh tế được hình thành trên cơ sở chế độ sở hữu
về tư liệu sản xuất. Sự chuyển dịch cơ cấu các thành phần kinh tế phải dựa
trên nguyên tắc huy động tối đa nguồn lực và đạt hiệu quả cao trong hoạt
động sản xuất kinh doanh.
Cơ cấu các thành phần kinh tế gồm:
- Kinh tế Nhà nước.
- Kinh tế tập thể.
- Kinh tế cá thể, tiểu chủ.
- Kinh tế tư nhân.
- Kinh tế hỗn hợp.
- Kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
3. Chuyển dich cơ cấu kinh tế.
Chuyển dịch cơ cấu là quá trình phát triển các bộ phận kinh tế, dẫn đến
sự tăng trưởng khác nhau giữa chúng và làm thay đổi mối quan hệ tương quan
giữa chúng so với một thời điểm trước đó.
SV: Ngô Thu Hà
10
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
3.1. Sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Ngày nay, không chỉ có các nền kinh tế lạc hậu, kém phát triển mới có
sự điều chỉnh cơ cấu kinh tế; Chính trong nền kinh tế công nghiệp phát triển
cũng cần phải thường xuyên điều chỉnh cơ cấu kinh tế để tiếp tục phát triển.
Ở Việt Nam, quá trình chuyển dịch nền kinh tế theo hướng CNH- HĐH
đang trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết bởi các lý do sau:
- Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế tất yếu phải gắn với CNH- HĐH
mới sử dụng được nhiều lợi thế so sánh nước công nghiệp chậm phát triển,
nhằm đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng và phát triển.
- Thực tiễn nuớc ta vẫn trong tình trạng nền sản xuất nhỏ, cơ sở vật chất
kỹ thuật còn thấp kém và nhỏ bé, công nghệ lạc hậu….sản phẩm sản xuất ra
có chất lượng kém, không có khả năng cạnh tranh, khó tiêu thụ, đời sống nhân
dân gặp khó khăn. Để giải quyết căn bản vấn đề trên phải đổi mới cơ cấu kinh
tế.
- Hệ thống kết cấu hạ tầng và dịch vụ cho đời sống còn thấp kém so với
các nước trong khu vực và thế giới. Nhiều ngành, lĩnh vực còn thấp kém làm
cho nền kinh tế chưa vững chắc, tài nguyên nhiều, lực lượng lao động dồi dào
chưa có khả năng và khai thác có hiệu quả, giải pháp duy nhất để khắc phục là
tiến hành CNH- HĐH và chuyển dịch cơ cấu kinh tế mở đương cho sản xuất
phát triển.
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH- HĐH để tận dụng cơ hội
vượt qua thử thách, khắc phục và tránh đuợc các nguy cơ tụt hậu về kinh tế. đi
chệch hướng XHCN, quan liêu bao cấp…nhằm thực hiện mục tiêu của Đảng
và nhà nước đề ra “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn
minh”.
SV: Ngô Thu Hà
11
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
3.2. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
3.2.1. Cơ cấu kinh tế ngành.
Có sự chuyển dịch từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ; Đẩy
nhanh CNH- HĐH nông nghiệp và nông thôn; Tiếp tục phát triển và đưa nông
nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp lên một trình độ mới bằng cách ứng dụng tiến
bộ khoa học và công nghệ, nhất là công nghệ sinh học.
Về công nghiệp, vừa phát triển các ngành sử dụng nhiều lao động, vừa đi
nhanh vào một số ngành, lĩnh vực công nghệ hiện đại, công nghệ cao. Phát
triển mạnh công nghiệp chế biến nông thủy sản, may mặc Xây dựng có
chọn lọc một số cơ sở công nghiệp nặng quan trọng. Sản xuất tư liệu sản xuất
cần thiết để trang bị cho các ngành kinh tế và quốc phòng, khai thác có hiệu
quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Phát triển mạnh và nâng cao chất lượng các ngành dịch vụ, thương mại,
kể cả thương mại điện tử, các loại hình vận tải, bưu chính viễn thông, du lịch,
tài chính, ngân hàng, bảo hiểm
3.2.2. Cơ cấu kinh tế vùng- lãnh thổ.
Phát huy vai trò của vùng kinh tế trọng điểm có mức tăng trưởng cao,
tích lũy lớn, đồng thời tạo ra điều kiện phát triển các vùng khác trên cơ sở
phát huy thế mạnh của từng vùng, liên kết với vùng trọng điểm tạo mức tăng
trưởng khá; Quan tâm phát triển kinh tế- xã hội gắn với tăng cường quốc
phòng- an ninh ở các vùng miền núi, đồng bào các dân tộc thiểu số, biên giới
hải đảo, chú trọng các vùng tây nguyên, tây bắc, tây nam. Có chính sách hỗ
trợ nhiều hơn cho các vùng khó khăn để phát triển cơ cấu hạ tầng, nguồn
nhân lực, nâng cao dân trí, xóa đói giảm nghèo, đưa các vùng này vượt qua
tình trạng kém phát triển.
SV: Ngô Thu Hà
12
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
3.2.3. Cơ cấu các thành phần kinh tế.
Chú trọng phát triển các hình thức tổ chức kinh doanh đan xen, hỗn hợp
nhiều hình thức sở hữu, giữa các thành phần kinh tế khác nhau, giữa trong và
ngoài nước. Phát triển mạnh hình thức tổ chức kinh tế cổ phần nhằm huy
động và sử dụng rộng rãi vốn đầu tư xã hội.
III. Vai trò của đầu tư trong việc chuyển dich cơ cấu kinh tế ở Việt Nam.
1. Vai trò của đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành.
Đối với cơ cấu kinh tế ngành, đầu tư vốn vào ngành nào, quy mô vốn
đầu tư nhiều hay ít, việc sử dụng vốn hiệu quả cao hay thấp đều ảnh hưởng
đến tốc độ phát triển, đến khả năng tăng cường cơ sở vật chất của từng ngành.
2. Vai trò của đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng lãnh thổ.
2.1. Đầu tư thúc đẩy phát triển kinh tế vùng lãnh thổ.
- Đầu tư giúp các vùng- lãnh thổ phát huy được tiềm năng, thế mạnh
kinh tế của vùng.
- Đầu tư góp phần nâng cao tỷ trọng đóng góp vào GDP của các vùng-
lãnh thổ được đầu tư.
2.2. Đầu tư tác động giúp nâng cao đời sống dân cư.
Nguồn vốn đầu tư được sử dụng vào các hoạt động sản xuất và dịch vụ
góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động, giúp nâng cao thu nhập
của dân cư, giúp xóa đói giảm nghèo.
2.3. Đầu tư góp phần giải quyết vấn đề mất cân đối về kinh tế giữa các
vùng.
Nguồn vốn đầu tư thường được tập trung ở những vùng kinh tế trọng
điểm của đất nước, thúc đẩy nhanh sự phát triển kinh tế của những khu vực
đó. Và đến lượt mình, những vùng phát triển này lại làm bàn đạp thúc đẩy
SV: Ngô Thu Hà
13
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel (: 0918.775.368
Tác động của đầu tư đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
những vùng khác cùng phát triển. Các vùng kinh tế trọng điểm được đầu tư
phát huy thế mạnh của mình, góp phần lớn vào sự phát triển chung của cả đất
nước, kéo con tàu kinh tế chung của đất nước đi lên, khi đó các vùng kinh tế
khác mới có điều kiện để phát triển.
Đầu tư cũng đã thúc đẩy các vùng kinh tế khó khăn có khả năng phát
triển, giảm bớt sự chênh lệch kinh tế với các vùng khác.
Như vậy, đầu tư có sự tác động quan trọng đến chuyển dịch cơ cấu kinh
tế vung- lãnh thổ, từng vùng có khả năng phát triển kinh tế cao hơn, phát huy
thế mạnh của vùng, đời sống nhân dân trong vùng có nhiều thay đổi. Tuy
nhiên, trên thực tế, mức độ đầu tư vùng là khác nhau, điều đó làm cho nền
kinh tế giữa các vùng vẫn luôn khác nhau, chênh lệch nhau.
3. Vai trò của đầu tư đối với chuyển dịch cơ cấu thành phần kinh tế.
3.1. Đầu tư thúc đẩy tạo ra những chuyển biến về tỷ trọng đóng góp vào
GDP của các thành phần kinh tế.
Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, trong những năm
qua, cơ cấu thành phần kinh tế ở nước ta đã có sự chuyển dịch theo hướng
tiến bộ và bước đầu đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Bên cạnh khu
vực kinh tế trong nước, khu vực kinh tế có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài
FDI cũng ngày càng có những đóng góp tích cực vào sự tăng trưởng kinh tế
cả nước. Đáng chú ý là trong khu vực kinh tế trong nước cơ cấu của các thành
phần đã có sự chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng các thành phần kinh tế
ngoài Nhà nước và giảm tỷ trọng của kinh tế Nhà nước phù hợp chủ trương
đa dạng hóa các thành phàn kinh tế nhưng vẫn đảm bảo vai trò quản lý của
Nhà nước theo định hướng XHCN.
3.2. Tạo ra sự phong phú đa dạng về nguồn vốn đầu tư.
Nền kinh tế bao cấp đã chỉ rõ những nhược điểm của mình với 2 thành
phần kinh tế (kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể) và nguồn vốn chỉ do ngân
SV: Ngô Thu Hà
14
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét